„Pan Bóg stworzył pszczoły dla wszystkich ludzi, lecz opiekę nad nimi powierzył tylko wybranym.”
Sympatykiem pszczelarstwa może być każdy. Natomiast to co wyróżnia pszczelarza od sympatyka, to ogrom wiedzy na temat biologii pszczół, chorób, pożytków pszczelich. Dobrym pszczelarzem jest ten, kto umiejętnie stosuje nabytą wiedzę we właściwym czasie. Powszechnie uznaje się, że pszczelarz pracuje najwyżej pół roku, a co niektórzy wiedza tyle, że pszczelarz „produkuje miód”. Nie można w żaden sposób zgodzić się z ta opinia.
Prace pszczelarskie trwaja niemal przez cały rok. To nie tylko zajęcia przy ulach, ale również poza nimi. Jeśli pszczelarz nie zadba o wystarczają ilość ramek, węzy, uli itp. to w sezonie letnim kiedy jest bardzo dużo pracy, wykonanie dodatkowych obowiązków może być bardzo trudne, a czasami wręcz niemożliwe. Tym samym na pewno będzie to rzutować na jakość naszej pracy, a co gorsza może być to przyczyna pojawienia się chorób pszczelich.
Z początkiem lat 2000 najpierw w USA, a potem w innych krajach Europy obserwuje się zjawisko zwiększonej śmiertelności pszczół, sięgające od około 30% do niemal 100%. Wśród kadry naukowców nie ma jednolitej zgodności co do głównej przyczyny zaistniałej sytuacji. Przypuszcza się, że nastąpiło nałożenie się wielu czynników, które doprowadziły do osłabienia rodziny pszczelej a w konsekwencji do jej utraty. Pszczoła jest bardzo ważnym ogniwem w gospodarce krajowej. Szacuje się, że dochód narodowy z jednej rodziny pszczelej wynosi około 1200 euro.
Dobry pszczelarz musi nie tylko umieć doglądać swoje rodziny pszczele i wykonać określone prace, ale również powinien znać choroby jakie występują u pszczół. I chociaż pszczoły zaliczane sa do zwierzat hodowlanych, to nie sa one mile widziane przez lekarzy weterynarii. W praktyce najczęściej to pszczelarz jest jedyna osoba, która może zaobserwować objawy chorobotwórcze i podjać stosowne działania. Dlatego tak ważne jest poszerzanie swojej wiedzy z zakresu chorób pszczół. Na ten temat można spotkać wiele publikacji dostępnych w formie papierowej czy elektronicznej.
Wśród licznych jednostek chorobowych najgroźniejszy jest zgnilec amerykański i zgnilec europejski. Choroba ta wywoływana przez bakterie atakuje czerw i powoduje jego zamieranie. W Polsce w b.r. 2019 odnotowano 109 ognisk zapalnych zgnilca amerykańskiego. Jest to choroba zwalczana z urzędu.
Leczenie tej choroby polega na wyborze jednego z dwóch sposobów:
- Uśmiercenie pszczół w ulu za pomocą spalenia siarki, a następnie spaleniu całego ula wraz z ramkami.
- Podwójne przesiedlenie rodziny pszczelej do nowego ula na nowe ramki z węza i odkażenie całego ula. Przy ulach drewnianych stosuje się płomień do opalenia całego ula, przy ulach wykonanych z innych materiałów można wykorzystać roztwór sody kaustycznej.
Za rodziny zniszczone w wyniku nakazu powiatowego lekarza weterynarii pszczelarzowi przysługuje odszkodowanie.
Kolejna cecha dobrego pszczelarza to zachowanie odpowiedniej higieny w pracach pszczelarskich. Typowymi zabiegami higienicznymi sa:
- wymiana plastrów w ulach (w różnych publikacjach podaje się, że wymianie w ciągu sezonu winno wymienić się od 40% do 100% plastrów),
- dezynfekcja uli,
- dezynfekcja sprzętu pszczelarskiego (dłut, zmiotek, wirówki, wanienki do odsklepiania, sit, topiarek itp.),
- dbanie o czystość odzieży roboczej i ochronnej,
- nie powinno się stosować rękawic płóciennych w pracach przy ulu. Ponieważ jeśli dojdzie do pozostawienia żądła wraz z zbiorniczkiem jadowym to jad zostawia ślad feromonów i w konsekwencji motywuje to pozostałe pszczoły do ataku,
- zawsze należy odpowiednio dostosować ilość ramek gniazdowych do siły rodziny,
- zapobieganie błądzeniu pszczół,
- podkarmianie w okresie bezpożytkowym,
- właściwe podawanie leków przeciw warrozie,
- wprowadzenie nowych rodzin winno być poprzedzone dokładnym przeglądem i objęte minimum miesięczna kwarantanna,
- dbanie o różnorodność bazy pożytkowej,
- zadbanie o dostęp do świeżej wody,
- prace u rodzin u których zaobserwowano zmiany chorobowe powinny być wykonane na końcu,
- nigdy nie powinno przenosić się ramek z rodzin chorych do zdrowych,
- to samo tyczy się łączenia rodzin (nie łączymy rodzin chorych z zdrowymi).
Dobry pszczelarz zawsze powinien kierować dobrem swoich podopiecznych pszczół.
Opracowane przez R.M.